Sranantongo
De ontstaansgeschiedenis van Sranantongo (of Sranan Tongo, kortweg Sranan) is fascinerend. Een paar eeuwen geleden bestond de taal nog niet, tegenwoordig is het de lingua franca van Suriname.
Vanaf zeventiende tot het begin van de negentiende eeuw voerden slavenschepen mensen aan die uit verschillende delen van Afrika waren ontvoerd en weggekocht. Deze slaven spraken verschillende Afrikaanse talen en konden elkaar dus lastig verstaan. Maar al vanaf het begin van de slavernij in Suriname ontstond er een pidgin: een vereenvoudigde, spontaan ontstane taal die gebruikt werd voor de onderlinge communicatie.
Op deze wijze ontstond het Sranantongo, een taal die leenwoorden kent van diverse andere talen en deze mengt tot een geheel nieuwe taal. Omdat de eerste Europese kolonisten in Suriname die slaven aanvoerden Engels waren, is Engels tot op vandaag de dag goed te herkennen in het Sranan. De taal is ook beïnvloed door diverse Afrikaanse talen, Portugees en natuurlijk Nederlands.
Sranantongo is uitgegroeid tot een compleet zelfstandige taal. Nederlandse kolonisten in Suriname noemde het vroeger “Negerengels”. Ook noemden ze het soms denigrerend “taki-taki” (geklets). Omdat deze kolonisten het Nederlands als een “hogere” taal zagen dan het Sranan, maakte men het Nederlands de verplichte taal in het onderwijs.
Vanaf halverwege de twintigste eeuw werd het Sranan echter steeds meer de Surinaamse taal bij uitstek. Er kwam een officiële spelling en veel Surinamers werden trots op de taal. Dit zijn vooral Creolen, voor wie de taal immers oorspronkelijk de taal van hun bevolkingsgroep is.
Als je naar Suriname op vakantie gaat doe je er goed aan om je op z’n minst een paar woordjes Sranan eigen te maken. Om daarmee een begin te maken volgt hieronder een aantal Surinaamse woorden.
Kleine woordenlijst Sranantongo
Nederlands | Sranantongo |
---|---|
goedemorgen | gu morgu |
goedenavond | gu neti |
goedemorgen | gu morgu |
hoe gaat het? | fa yu tan? of fa waka? (informeel) |
het gaat goed | a’e go |
ja | ay |
nee | no |
ik heet… | mi na… |
tot ziens | mo syi |
lekker | switi |
brood | brede |
melk | merki |
vlees | meti |
rijst | alesi |
bier | biri |
ei | eksi |
wat kost dat? | omeni? |
bedankt | fran tangi |
een | wan |
twee | tu |
drie | dri |
vier | fo |
vijf | feyfi |
zes | siksi |
zeven | seybi |
acht | ayti |
negen | neygi |
tien | tin |
elf | tin na wan |
twaalf | tin na tu |
dertig | dri tenti |
honderd | wan hondro |
duizend | wan duzun |